Laad meer artikelen
Verschillende kleisoorten
Klei is een natuurlijk voorkomend materiaal dat voornamelijk bestaat uit fijnkorrelige mineralen. Het kan verschillende hoeveelheden water bevatten. Met het juiste watergehalte is klei kneedbaar (plastisch). Bij het drogen of bakken wordt klei hard.
Klei is verkrijgbaar als draai-, boetseer- en schoolklei. Deze verschillen in het aandeel chamotte (vermalen, gebakken kleikorrels). Terwijl draaiklei voor draaischijven weinig of geen fijnkorrelige chamotte bevat, is er boetseer- en schoolklei met verschillende chamotte-gehalten (toevoeging aan de klei, bijv. 25 - 40% chamotte). Dit uit zich in verschillende modelleer eigenschappen. Hoe meer chamotte, hoe sterker de klei en hoe minder krimp je mag verwachten. De korrelgrootte van de toegevoegde chamotte wordt aangegeven in mm.
Schoolklei is de naam die wordt gegeven aan boetseerklei waaraan goedkopere materialen worden toegevoegd in plaats van chamotte. Een echte aanrader, vooral voor beginners, vanwege de uitstekende prijs/kwaliteit verhouding! Boetseerklei is ook verkrijgbaar in verschillende kleuren, bijv. wit, rood of zwart - het kleurenpalet is uitgebreid!
Verschillende technieken
Om vazen, potten of figuren van klei te maken, zijn er verschillende technieken:
- Bij de opbouwtechniek worden stukken klei samengevoegd en de overgangen glad gemaakt.
De werkstappen bij het maken van aardewerk:
Vormen - bakken - glazuren - nogmaals bakken
Nadat de gemaakte objecten van klei klaar zijn, moeten ze in de oven worden gebakken; ze drogen niet aan de lucht. Om klei compact te maken moet deze altijd twee keer gebakken worden. Na de eerste bakronde de klei eerst laten afkoelen en daarna kan het geglazuurd worden met vloeibare glazuur, engobe of porseleinverf. Tenslotte wordt de klei opnieuw gebakken op een hogere temperatuur. Voor het bakken en afkoelen zijn ca. 24 uur nodig.
Nadat de gemaakte objecten van klei klaar zijn, moeten ze in de oven worden gebakken; ze drogen niet aan de lucht. Om klei compact te maken moet deze altijd twee keer gebakken worden. Na de eerste bakronde de klei eerst laten afkoelen en daarna kan het geglazuurd worden met vloeibare glazuur, engobe of porseleinverf. Tenslotte wordt de klei opnieuw gebakken op een hogere temperatuur. Voor het bakken en afkoelen zijn ca. 24 uur nodig.
De eerste bakronde (ook wel biscuit stook genoemd) is tussen 800°C en 1000°C, afhankelijk van de classificatie van de klei. Na de eerste bakronde wordt het aardewerk genoemd. Na de eerste bakronde kunnen de klei objecten (scherven) niet meer zacht gemaakt worden door water of vloeibare glazuren, maar tijdens het bakproces (sinteren) worden ze niet volledig gedicht. Vanwege de porositeit is het ongeglazuurd waterdoorlatend.
Als de klei is afgekoeld, kan het geglazuurd worden. Het glazuur dient als oppervlaktebehandeling voor keramieken producten. Oorspronkelijk gebruikte men dit om de poreuze scherven van een waterafstotende coating te voorzien. Afdichtmiddelen kunnen ook scheurtjes herstellen. Inmiddels is er een groot aanbod van vloeibaar glazuur, engobe en porseleinverf en is afdichting niet meer het enige doel. Door de vele kleuren en mogelijkheden is er ruimte voor creativiteit!
De geglazuurde scherven worden bij de tweede brand (ook wel glazuurbakken genaamd) gebakken bij een temperatuur van 960°C tot 1480°C, wederom afhankelijk van de gebruikte kleisoort, en krijgt nu de uiteindelijke vorm en structuur van het materiaal. Het gesinterde product verkrijgt de definitieve eigenschappen zoals hardheid, sterkte en thermische geleidbaarheid door de gekozen temperatuurbehandeling.
Verschillende glazuren
De BOTZ vloeibare glazuren worden gekenmerkt door hun uitstekende producteigenschappen. Deze glazuren zijn verkrijgbaar voor verschillende toepassingen en baktemperaturen.
Onze tip: de BOTZ engoben zijn betaalbaar en kan op iedere droge vorm van klei (lederhard of al gebrand) worden aangebracht en zijn onderling mengbaar.
Porseleinverf is geschikt voor klei, porselein maar ook voor gekocht aardewerk. Het moet dan tussen 1000 - 1250 °C worden gebakken.
Ovens
Omdat klei op zeer hoge temperatuur gebakken dient te worden, heeft men daarvoor een speciale oven nodig.
Toepassingsmogelijkheden
Het ambacht van pottenbakken is de oudste methode voor het maken van vazen, potten, voorwerpen en sculpturen. Ongeveer 24.000 jaar voor Christus gebruikte men klei al als grondstof voor aardewerk en keramiek. De verwerking van klei en leem, zo ook het bakken van het zogenaamde aardewerk, staan in nauw verband met het ontstaan van de menselijke cultuur.
Klei is een zeer veelzijdig materiaal en is heel geschikt voor gebruik in groepsverband of alleen thuis. In het onderwijs wordt klei gebruikt in diverse projectwerken. In de revalidatie centra wordt het gebruikt voor het stimuleren van de fijne motoriek. Ook heeft handwerken een motiverende functie. Na een paar uur heb je iets tastbaars en kun je trots zijn op wat je gemaakt hebt!